Ook in België?verplichte tijdsregistratie op komst vanaf 1 januari 2027
In de marge van het federale begrotingsakkoord heeft de federale regering de intentie uitgesproken om de registratie van de arbeidstijd te verplichten vanaf 1 januari 2027.
Vanaf 1 januari 2027 zou elke werkgever in de private en publieke sector moeten beschikken over een objectief, betrouwbaar en soepel systeem om de dagelijkse arbeidstijd van iedere werknemer te registreren. Werkgevers zouden wel vrij kunnen kiezen op welke manier de arbeidstijd wordt opgevolgd (digitale prikklok, software, badge, app, enz.), zolang het maar objectief, betrouwbaar en toegankelijk is.
De modaliteiten van deze verplichting moeten nog worden uitgewerkt in wetgeving.
Verplichte tijdsregistratie is al verschillende jaren het onderwerp van discussie
Dat de federale regering nu de tijdsregistratie opnieuw op de politieke agenda zet is geen verrassing. De druk om de Belgische wetgeving aan te passen aan de Europese Richtlijn is in de voorbije jaren toegenomen, zowel vanuit Europese hoek als door de ontwikkelingen in België.
Wat zegt Europa ?
Het Europees Hof van Justitie zette de toon in 2019.
In het CCOO- arrest concludeerde het Hof dat de lidstaten werkgevers moeten verplichten om een “objectief, betrouwbaar en toegankelijk systeem” in te voeren om de dagelijkse arbeidstijd van elke werknemer te meten.
Enkel zo een systeem kan namelijk controleren:
- hoeveel uren een werknemer gewerkt heeft;
- of de maximale werk- en rusttijden die Europa oplegt gerespecteerd zijn.
Naar aanleiding van het CCOO-arrest heeft Spanje zijn wetgeving aangepast en een algemene verplichting inzake tijdsregistratie ingevoerd, met weliswaar een aantal afwijkingen.
Eind 2024 herhaalde en versterkte het Hof haar eerdere standpunt in het Loredas-arrest (een zaak in verband met arbeidstijdregistratie voor huishoudelijk personeel).
Het Hof herinnert er in dit arrest aan dat "de algemene verplichting tot registratie van de arbeidstijd niet in de weg staat dat een nationale regeling bijzonderheden kent, hetzij vanwege de betrokken sector, hetzij wegens de specifieke kenmerken van bepaalde werkgevers, zoals hun omvang, mits deze regeling de werknemers effectieve middelen verschaft om de naleving van de regels inzake met name de maximale wekelijkse arbeidstijd te waarborgen".
Zo wijst het Hof bijvoorbeeld op de mogelijkheid om te voorzien in afwijkingen voor overuren en deeltijdse arbeid, op voorwaarde dat die afwijkingen "de betrokken regeling niet uithollen". Het is aan de nationale rechter om te oordelen of die voorwaarde vervuld is.
Hoewel deze arresten over Spaanse geschillen gingen, zijn ze richtinggevend voor alle EU-lidstaten, dus ook voor België.
Ontwikkelingen in België
Verschillende Belgische rechtbanken hebben zich al uitgesproken over de problematiek.
Er zijn rechters die in discussies over overuren meer verantwoordelijkheid leggen bij de werkgevers die geen systeem van arbeidstijdregistratie hebben. Omdat de werkgevers in dat geval zelf niet konden bewijzen welke uren al dan niet gewerkt werden, veroordeelde rechter hen sneller tot de betaling van achterstallig loon en overloon.
Andere rechters geven dan weer aan dat het de verplichting van de Belgische overheid is om een algemeen systeem van arbeidstijdregistratie op te zetten en dat een werkgever daar in discussies met een werknemer over bijvoorbeeld achterstallig loon en overloon, niet de dupe van mag zijn.
De werknemer die hierop recht meent te hebben, moet zelf bewijzen welke uren hij presteerde, wat vaak moeilijk blijkt te zijn.
De Belgische rechtspraak is dus niet unaniem over hoe de arresten van het Hof van Justitie in de Belgische context moeten worden toegepast.
De Belgische wetgever heeft geen algemene wettelijke verplichting ingevoerd voor werkgevers om een systeem van tijdsregistratie te gebruiken, zodat er momenteel enkel in specifieke gevallen een wettelijke registratieplicht bestaat, bijvoorbeeld bij glijdende uurroosters, afwijkingen op de uurroosters van deeltijdse werknemers, of in bepaalde sectoren zoals de bouw (bv. Checkinatwork).
Het federale regeerakkoord sprak opnieuw over de invoering van tijdsregistratie gekoppeld aan de invoering van een nieuw wettelijk kader voor flexibele arbeid, zoals de ‘annualisering van de arbeidsduur’, zonder verdere concretisering.
De meningen over de noodzaak van de invoering van een algemene tijdsregistratieverplichting blijven verdeeld. De werkgeversorganisaties zijn tegen en zien in de verplichte tijdsregistratie vooral een bijkomende administratieve verplichting zonder aantoonbare meerwaarde, terwijl de werknemersorganisaties eerder voorstander zijn van een verplichte tijdsregistratie.
Bovendien blijft de grote moeilijkheid waarmee zowel de sociale partners als de regering te kampen hebben, de vraag hoe het recht van werknemers op de naleving van hun arbeidstijd, die gewaarborgd wordt via een registratiesysteem, kan worden verzoend met flexibelere manieren van werken, zoals telewerk, die meer vrijheid bieden om de arbeidstijd te organiseren.
Wat betekent dit voor jou?
Op dit moment is er nog geen algemene wettelijke verplichting tot tijdsregistratie in België, behalve in bepaalde specifieke situaties, zoals bijvoorbeeld bij glijdende uurroosters, deeltijdse variabele uurroosters, aanwezigheidsregistratie op bepaalde werven of plaatsen in bouw, schoonmaak en vleessector, …
Vanaf 2027 zal hier verandering in komen. De regering moet de modaliteiten van deze nieuwe verplichting om arbeidstijd te registreren evenwel nog concretiseren.
Bij een geschil met een werknemer over het aantal gewerkte uren of de tijdstippen waarop hij/zij heeft gewerkt (bv. 's avonds of in het weekend), kan het ontbreken van een tijdsregistratiesysteem in je nadeel werken.
Het is echter niet verboden om nu al een tijdsregistratiesysteem in te voeren. Zo'n systeem kan je als werkgever bepaalde voordelen bieden:
- Transparantie: tijdsregistratie voorkomt discussies over prestaties en overuren. Inzicht in de gepresteerde uren is essentieel voor een correcte loonberekening en zal leiden tot minder fouten in de loonadministratie.
- Work-life balance: tijdsregistratie kan bijdragen aan het monitoren van welzijn en het voorkomen van overbelasting van werknemers.
- Afwezigheden opvolgen: tijdsregistratie is ruimer dan alleen in- en uitklokken en biedt een objectieve basis om vakantieaanvragen, ziektes en andere afwezigheden op te volgen en zo onder andere onwettige afwezigheden te detecteren.
Wat kan EASYPAY GROUP voor jou betekenen?
Ben je klant bij het sociaal secretariaat, dan kan je zeker nu al met jouw Payroll Consultant contact opnemen over de mogelijkheid om een tijdsregistratiesysteem in te voeren dat verbonden is aan de loonberekening.
Vergeet in dat geval ook niet om de noodzakelijke aanpassingen aan het arbeidsreglement door te voeren.
Bronnen:
- Diverse media,
- Richtlijn 2003/88/EG van 4 november 2003 van het Europees Parlement en de Raad betreffende een aantal aspecten van de organisatie van de arbeidstijd.
Dit bericht delen: